Prognoz neft narxlari: 2025-2050 yillar

Neft narxi bugun

21-avgust 2025-yil holatiga ko‘ra, etalon Brent nefti bir barrel uchun $67–67,5 atrofida, Amerika WTI esa taxminan $63 darajasida savdolanmoqda [bloomberg.com, markets.businessinsider.com]. Brent ikki haftalik maksimal ko‘rsatkichga — $67,11, WTI esa $63,00 ga chiqdi, bunga AQShdagi kuchli talab sabab bo‘ldi: neft va benzin zaxiralari sezilarli darajada kamaydi, reaktiv yoqilg‘i iste’moli esa 2019-yildan beri eng yuqori darajaga yetdi [reuters.com].
Barrel narxiga geosiyosiy omillar ham ta’sir qilmoqda: Ukrainadagi urush, Rossiya eksportiga qarshi saqlanib qolgan sanksiyalar va savdo tariflari bozor noaniqligini kuchaytirmoqda [reuters.com].

EIA (Short-Term Energy Outlook, avgust 2025) prognoziga ko‘ra, Brent o‘rtacha narxi $67, WTI esa $63,6 atrofida bo‘lishi kutilmoqda, 2026-yilda esa Brent $51 gacha pasayishi mumkin [eia.gov, rigzone.com]. AQShdagi neft qazib olish hajmi 2025-yilda 13,4 mln bar./kun, 2026-yilda 13,3 mln bar./kun bo‘lishi prognoz qilinmoqda, 2025-yil dekabrida esa rekord 13,6 mln bar./kun ga chiqishi kutilmoqda [rigzone.com].

Standard Chartered IV chorak 2025 uchun WTI ni $62 darajasida kutmoqda, 2026-yil oxiriga borib esa $75–80 gacha o‘sishi mumkin [rigzone.com]. J.P. Morgan prognoziga ko‘ra, WTI 2025-yilda $63, 2026-yilda esa $54 bo‘ladi, choraklar bo‘yicha tafsilotlar: III chorak 2025 — $59, IV chorak 2025 — $57, 2026-yilda esa $51–56 [rigzone.com].

Grafik 2024-yanvardan 2025-iyulgacha bo‘lgan davrda Brent nefti o‘rtacha narxining dinamikasini aks ettiradi. 2024-yilda narxlar $80 dan ~$65 gacha barqaror pasaygan, biroq 2025-yilning birinchi yarmida stabillashuv va biroz o‘sish — iyulda $70 gacha kuzatildi. Bu holat bozorda ortiqcha taklif va sust talabdan so‘ng yangi muvozanat nuqtasini izlash jarayonini anglatishi mumkin.

Neft narxiga ta’sir qiluvchi omillar

Neft narxlari ko‘plab omillarga bog‘liq bo‘lib, asosiylari quyidagilardir:

• Taklif: OPEC+ avgust oyida ishlab chiqarishni sezilarli darajada oshirmoqda (+548 ming b/s), bu esa narxlarga bosimni kuchaytiradi [barrons.com, businessinsider.com].
• Talab: Global talab barqaror bo‘lib qolmoqda, hatto Xitoy va Yevropadagi iqtisodiy noaniqliklarga qaramay.
• Geosiyosat: Eron atrofidagi tanglik va Qizil dengizdagi tahdidlar bozorda qisqa muddatli beqarorlikni kuchaytirmoqda.
• AQShdagi ishlab chiqarish: Neft qazib olish hajmining kamayishi narxlarni qo‘llab-quvvatlaydi va ortiqcha taklifning bir qismini qoplaydi.

Qisqa muddatli prognozlar (2025-2026)

Yetakchi tashkilotlarning konsensus prognozlari 2022–2023-yillardagi eng yuqori narxlarga nisbatan 2025–2026-yillarda mo‘’tadil pasayishni kutmoqda:

Qo‘shimcha:

• Standard Chartered WTI narxini ~$62 IV chorak 2025 da kutmoqda va 2026 oxiriga borib $75–80 gacha o‘sishini prognoz qilmoqda [Rigzone].
• Rossiya byudjeti 2025-yilda Urals neftining narxini ~$56 darajasida hisobga olmoqda (o‘zgarishsiz).
• J.P. Morgan bazaviy diapazonni $60–67 (2026–2027) deb belgilamoqda, lekin ziddiyatlar kuchaysa narx $75+ darajaga chiqishi mumkin [BusinessInsider, Rigzone].

Narxga ta’sir qiluvchi asosiy omillar:

• Taklif ortiqligi: OPEC+ va AQShda qazib olish hajmining oshishi zaxiralar to‘planishiga olib kelmoqda [capital.com, reuters.com, spglobal.com].
• Sust talab: yuqori foiz stavkalari, savdo noaniqligi, Xitoy va Yevropadagi iqtisodiy pasayishlar.
• Geosiyosiy risklar: Ormuz bo‘g‘ozida ehtimoliy yetkazib berish uzilishi qisqa muddatda narxni oshirishi mumkin ($100–130 gacha).
• Moliyaviy kutishlar: ko‘pchilik investitsion banklar $55–70 oraliqni asosiy senariy sifatida belgilamoqda.

Qisqa muddatli prognoz xulosasi

• 2025-yil: ko‘pchilik prognozlar Brent uchun $66–69 diapazonida jamlanmoqda, biroq EIA allaqachon IV chorakda $60 dan pastga tushishini kutmoqda.
• 2026-yil: konsensus prognoz $56–62, shu bilan birga Goldman Sachs va Capital Economics pessimist ssenariylarda narxni $50 va hatto <$40 gacha pasayishini ko‘rsatmoqda.

Yumshoq pasayish kutilmoqda, biroq geosiyosiy portlashlar vaqtida narxlar $100–130 oralig‘ida sakrashi mumkin.

Grafikda XMF, EIA, JP Morgan, Goldman Sachs, HSBC, Yevrokomissiya va Rossiya byudjeti prognozlari solishtirilgan. 2026-yil uchun umuman pasayish kutilayotgani aniq ko‘rinadi.

Uzoq muddatli prognozlar (2030-2050)

Uzoq muddatli neft narxi istiqbollari (в 2030–2050 гг.) ko‘p jihatdan jahon energetikasi rivoji va energiya o‘tish ssenariylariga bog‘liq. Analitiklar bir nechta ssenariylarni ko‘rib chiqishadi:

Asosiy ssenariy. Joriy tendensiyalar saqlanib qolsa, neft narxlari o‘rtacha darajada bo‘ladi. Masalan, EIA asosiy prognoziga ko‘ra 2050 yilda Brent narxi barrel uchun taxminan $90–95 bo‘ladi (в номинальном выражении)afn.today. Bu ishlab chiqarish tannarxining oshishi va inflyatsiya hisobiga biroz real o‘sishni nazarda tutadi. Xuddi shunday, МЭА (IEA) STEPS ssenariyida 2050 yilda neft narxi taxminan $80–85 ga teng bo‘ladi (в ценах 2022 года) [corporate.exxonmobil.com], ya’ni inflyatsiyani hisobga olib barrel uchun $100 atrofida.

Optimistik (для нефтяников) ssenariy. Agar neft asosiy energiya manbai bo‘lib qolsa va investitsiyalar kamayib, ta’minot tanqisligi yuzaga kelsa, narxlar keskin o‘sishi mumkin. EIA baholaricha, yuqori narxlar ssenariyida 2050 yilda Brent barrel uchun ~$170** [forbes.ru, afn.today]. Oldin noqulay holatda $180 dan yuqori ($183 gacha) baholar ham aytilgan (максимум EIA до пандемии – $183 к 2050)afn.today.

Pessimistlik (энергопереход) ssenariy. Faol dekabonizatsiya va qayta tiklanadigan manbalarga keng o‘tish tufayli neftga bo‘lgan talab keskin pasayishi mumkin. Shunda uzoq muddatda narxlar tarixiy minimal darajalarga tushadi. Masalan, Sber boshlig‘i German Gref ogohlantirganidek, 2050 yilda Urals barrel narxi $26 ga tushishi mumkin — hozirgi darajadan deyarli uch barobar past [rbc.ru]. EIAning qayta tiklanadigan past narxlar ssenariyida Brent global narxi ~$45 k 2050 г.afn.today, bu 2020-yillar boshidagi darajalarga yaqin. Bunday rivojlanish, agar jahon neftga bo‘lgan talab 2030 yilgacha cho‘qqiga erishib, keyin har yili ~2–3% tushib boradigan bo‘lsa (в рамках реализации климатической повестки) [iea.org]. Masalan, МЭА Net Zero hisobotida 2050 yilda neft talabi 55 mln barrel/kun ga kamayishi prognoz qilinadi (2022 yilda ~100 mln barrel/kun) va bozorda muvozanatni saqlash uchun $35–40 atrofida narxlar zarur [realnoevremya.ru].

Aniqki, uzoq muddatli neft narxi prognozlari oralig‘i juda keng. Ko‘plab tashkilotlar 2040–2050 yillar uchun aniq raqam berishdan voz kechib, ssenariy baholari bilan cheklanishadi. 2030 yil uchun konsensus ancha aniq: narxlar $70–80 barrel uchun barqaror bo‘lishi kutilmoqda. Masalan, AQSh Energetika axborot boshqarmasi prognoziga ko‘ra, 2030 yilda jahon narxlari $75–80 barrel uchun atrofida bo‘ladi [capital.com]. Bu yaqin o‘n yillikda neft hali ham muhim energiya manbai bo‘lib qolishini, ammo talab o‘sish sur’atlari sekinlashishini ko‘rsatadi. 2030–2040-yillarda yo‘nalishlar: elektromobillar va ВИЭ rivoji bilan talab (va narx) asta-sekin kamayishi yoki investitsiya yetishmasligi va oson qazib olinadigan zaxiralar tugashi tufayli yangi narx o‘sishi bo‘lishi mumkin.

Shuningdek, rasmiy strategik prognozlar ham narxlarning nisbatan barqarorlik yoki biroz pasayishini ko‘zda tutadi. Masalan, Jahon banki 2020-yillar o‘rtalarida o‘rtacha neft narxini ~$72–73 deb hisoblaydi (2025 yilda ~$73, 2026 yilda ~$72) [kommersant.ru]. OPEK World Oil Outlook hisobotiga ko‘ra, 2030-yillar oxirigacha neft iste’moli oshishi kutiladi va shu bilan narxlar $100 dan yuqori bo‘lishi mumkin. BP va ayrim g‘arbiy kompaniyalar rapid transition ssenariylarida 2040 yildan so‘ng neft narxining $30 dan past darajaga tushishi mumkinligini aytadi.

Xulosa: uzoq muddatli prognozlar juda noaniq va asosiy omillarga bog‘liq: resurslar tugashi va investitsiya kamayishi narxlarning o‘sishiga, texnologiyalar va siyosat natijasida talabning pasayishi esa bozorni qulashiga olib kelishi mumkin. Eng ehtimoliy stsenariy orasida — 2030-yillarda neft $60–90 oralig‘ida savdolashadi va energiya o‘tish jarayonida real ifodada pasayadi.

 Chiziqli grafik uch ssenariyni ko‘rsatadi:
Bazovyj ssenariy: silliq o‘sish $80 dan 2030 yilda $95 ga 2050 yilda.
Optimistichnyj ssenariy: keskin o‘sish $85 dan 2030 yilda $170 ga 2050 yilda.
Pessimistichnyj ssenariy: pasayish $70 dan 2030 yilda $45 ga 2050 yilda.

Neft bozorini istiqbollari bo‘yicha ekspert fikrlari

Dunyoning yetakchi tahlilchilari neft bozoridagi vaziyatni diqqat bilan kuzatib bormoqda. Narxlarga qisqa muddatli bosim bo‘lishiga qaramay, prognozlar ssenariyga qarab farq qiladi — mo‘tadil pasayishdan tortib, geosiyosiy silkinishlar tufayli keskin o‘sishgacha.

• Morgan Stanley

 2026-yil boshida Brent narxi taxminan $60/barrel atrofida bo‘lishi mumkin, chunki bozor taklifi haddan tashqari ko‘paygan va Isroil hamda Eron o‘rtasidagi ziddiyatlar yumshagan.

Bosh ssenariylarda $50–55 gacha tushish xavfi haqida ogohlantirilgan, agar ortiqcha taklif davom etsa.

[Reuters] ma’lumotlariga ko‘ra, Morgan Stanley 2026-yilda taklif ortiqchaligi taxminan 1,3 mln bar./kun bo‘lishini kutmoqda va 2025-yil iyun–iyul oylarida $60 maqsadli darajasini tasdiqladi.

Manbalar: Reuters, Business Insider, Fortune, Financial Times, Yahoo Finance.

• Goldman Sachs

 2025-yilning ikkinchi yarmida Brent o‘rtacha narxini $66 deb baholamoqda, bu ta’minot uzilishi va zaxiralar kamayishi xavfi bilan bog‘liq.

 Ularning fikricha, Eron bilan bog‘liq xavfli holatlarda narx $90 gacha chiqishi mumkin, ammo 2026-yilda o‘rtacha narx $56 atrofida qoladi.

So‘nggi baholar [Reuters] — yaqinda kotirovkalar ~$70 ga ko‘tarilganiga qaramay, 2026-yilda $55–57 oralig‘iga qaytish ehtimoli mavjud.

Manba: Reuters.

• Bank of America

 Tahlilchi Francisco Blanch fikricha, butun dunyoda neft qazib olishga sarmoyalar kamaygani sababli 2030-yillarga borib yangi “supertsikl” boshlanishi mumkin.

Manba: CNBC, YouTube.

• ANZ Research

 Agar yetkazib berishdagi uzilishlar kuchaysa va zaxiralar past bo‘lsa, Brent narxi $100 dan oshishi mumkin.

[Reuters] AQShdagi kuchli talab (reaktiv yoqilg‘i iste’moli o‘sishi, zaxiralar qisqarishi) qisqa muddatli dinamikani ham qo‘llab-quvvatlamoqda.

Manba: Reuters.

Umumiy konsensus ko‘rinishi (2025–2026):

• Past narx diapazoni: $60–66 (Morgan Stanley, Goldman Sachs, JP Morgan)
• O‘rtacha diapazon: $66–70 (Bank of America, HSBC)
• Yuqori ssenariy: $90–110 (agar geosiyosiy xavflar kuchaysa — Goldman Sachs, ANZ)

Ssenariylar:

• Pasayuvchi ssenariy ($55–60) — OPEC+ va AQShdagi ortiqcha ishlab chiqarish, zaif talab (Morgan Stanley, Goldman Sachs).
• O‘suvchi ssenariy ($90–110) — yetkazib berishdagi uzilishlar, qurolli mojarolar, investitsiyalar tanqisligi (Bank of America, ANZ).

Xulosa

Qisqa muddatda (2025–2026 yillar) Brent neftining narxi EIA, Goldman Sachs va JP Morgan tahlillariga ko‘ra $65–80/barrel oralig‘ida bo‘lishi kutilmoqda.
Asosiy omillar: OPEC+ siyosati, Eron va Hormuz bo‘g‘ozi bilan bog‘liq geosiyosiy vaziyat, AQSh va Xitoydagi zaxiralar, shuningdek, makroiqtisodiy tendensiyalar.

EIA (Short-Term Energy Outlook, avgust 2025) ning so‘nggi prognoziga ko‘ra, Brent neftining o‘rtacha narxi 2025-yilning ikkinchi yarmida $60 dan pastga tushishi, 2026-yilda esa taxminan $50 atrofida bo‘lishi mumkin [U.S. Energy Information Administration, Reuters].

O‘rta muddatda (2030 yilgacha) narx $60–100 oralig‘ida o‘zgarib turishi mumkin — bu qazib olish va logistika sohasidagi sarmoyalarga bog‘liq. Agar geosiyosiy silkinishlar yuz bersa, $100 dan yuqori keskin sakrashlar ehtimoli mavjud.

Uzoq muddatda (2030–2050 yillar) narxlar energiya bozoridagi o‘zgarishlar ssenariysiga bog‘liq bo‘ladi:

• Asosiy ssenariy (qayta tiklanuvchi energiya manbalarining moʻtadil rivojlanishi, neftning asosiy resurs sifatida saqlanishi): Brent 2050-yilgacha $80–95 atrofida bo‘ladi.
• Net Zero ssenariysi (faol dekabronizatsiya va fosil yoqilg‘idan voz kechish): Brent narxi 2045–2050 yillarda $40–45 gacha tushishi mumkin ([manbalar: IEA, BP, BloombergNEF]).

Investitsion xulosa:

• Qisqa muddatda neft sektori hali ham investitsiyalar uchun jozibali, lekin ehtiyotkorlik bilan kirish va risklarni hisobga olish zarur.
• Uzoq muddatda esa portfellarni diversifikatsiya qilish zarur, ayniqsa global neftga talab strukturasining kamayishi ehtimoli tufayli.

FAQ – Tez-tez so‘raladigan savollar

Neft 2025 yilda qimmatlashadimi yoki pasayishni davom ettiradimi?

So‘nggi yetakchi tahlilchilar prognozlariga ko‘ra, 2025-yilda Brent nefti mo‘tadil pasayishda davom etishi ehtimolga yaqin.
O‘rtacha kutilayotgan narx bir barrel uchun $67–69 atrofida bo‘lib, bu 2022–2023-yillardagi (~$80) darajadan15–20 % past [oilcapital.ru, reuters.com].

OPEK+ qazib olishni qisqartirsa ham neft narxi nima uchun pasaymoqda?

 – OPEK tashqarisida qazib olish oshmoqda (AQSh, Braziliya, Gayana) [eia.gov, fomag.ru]
– Talab sekin o‘smoqda: Xitoy va YEvropada iqtisodiy sekinlashuv
– Yuqori foiz stavkalari va kuchli USD investitsiyalarni cheklamoqda
– Bozor kelajakda ortiqcha taklifni kutmoqda (rejessiya, Eron)
Natijada ortiqcha taklif OPEK+ cheklovlaridan ustun turmoqda.

Neft yana $100 ga ko‘tarilib yuqoriga ketishi mumkinmi?

 Qisqa muddatli istiqbolda bunday ssenariy ehtimoldan yiroq. $100+ darajaga qaytishi uchun bozor katta tanqislikni boshdan kechirishi kerak – masalan, to‘satdan talabning oshishi yoki yetkazib berishda jiddiy uzilishlar (urushlar, yirik eksportchiga qarshi sanksiyalar va hokazo). Hozircha neft zaxiralari yuqori, talab esa sust, shuning uchun muvozanat bunday narx o‘sishini ko‘rsatmayapti.

Biroq uzoqroq istiqbolda narx sakrashini inkor etib bo‘lmaydi. Agar global qazib olish investitsiyalar yetishmasligi sabab kamayib ketsa (bunday xavf mavjud, chunki kompaniyalar energiya o‘tishi sabab investitsiyalarni qisqartirmoqda), 5–10 yil ichida taklif talabdan ortda qolishi mumkin. Ba’zi banklar, jumladan J.P. Morgan, asosiy ssenariyda Brent 2025-yilda low-to-mid $60s diapazonida qolishini qayd etmoqda, biroq ziddiyatlar kuchaysa (masalan, Eron va Ormuz bo‘g‘ozi atrofida) qisqa muddatli sakrashlar $120–130 gacha bo‘lishi mumkin [reuters.com, tradingview.com].

Bunday holatda 2030-yillar boshiga kelib, neft kotirovkalari nazariy jihatdan uch xonali ko‘rsatkichlarga qaytishi mumkin. Ammo asosiy ssenariy boshqa: muqobil energetikaning rivojlanishi tufayli neftga bo‘lgan talab asta-sekin kamayadi va narxlar cheklangan bo‘lib qoladi. Shunday qilib, $100+ darajadan yuqori narxni ko‘rish imkoniyati faqat noqulay omillar (tanqislik + geosiyosat) birlashgan taqdirdagina mavjud, bozorda esa hozircha bunday signallar yo‘q.

Hozir neft bozoriga qaysi omillar eng kuchli ta’sir ko‘rsatmoqda?

 – Iqtisodiy o‘sish sur’ati (Xitoy, AQSh)
– OPEK+ siyosati (qazib olish kvotalari)
– Monetar siyosat (yuqori foiz stavkalari)
– Geosiyosiy omillar (Ruxsatsiz sanksiyalar, mojarolar)
– Energiyaga o‘tish (VDЕ va elektromobillar)

Energiyaga o‘tish (elektromobillar, ВДЕ) neft narxiga qanday ta’sir qiladi?

 Energiyaga o‘tish 2030 yil atrofida talabni piktan so‘ng yiliga ≈2–3% kamaytiradi [iea.org]. Avval narxlarni pasaytiradi, ammo kechiktirilgan defitsit vaqtincha narxlarni qo‘llab-quvvatlashi mumkin. Uzoq muddatda Brent narxi sezilarli darajada pasayadi.

Hozir neft yoki neft kompaniyalariga investitsiya qilishga arzimidi?

Ha, lekin ba’zi istisnolar bilan. Qisqa muddatda (1–2 yil) neft sektori qadrsizlangan bo‘lishi mumkin, ayniqsa narxlar barqarorlashsa. Kompaniyalar dividend to‘laydi, bu esa investorlar uchun jozibador.

Ammo uzoq muddatda (10+ yil) energiya transformatsiyasi va qazilma yoqilg‘ilarga bosim tufayli xavflar yuqori.

Eng yaxshi yondashuv — investitsiyani diversifikatsiya qilish va past ishlab chiqarish tannarxiga ega barqaror kompaniyalarni tanlash.

Iste’molchilar (benzin va boshqalar) uchun neft narxi nimaga bog‘liq?

 Chakana narx jahon neft narxi, aksiz, transport, NPK va valuta kursidan iborat. Asosiy omil – jahon bozoridagi barrel narxi: Brent qimmatlashsa benzin ham qimmatlaydi, pasayganda – arzonlaydi, biroz kechikish bilan.

Mas’uliyatdan voz kechish: Ushbu prognoz faqat axborot maqsadida taqdim etilgan bo‘lib, investitsiya tavsiyasi hisoblanmaydi. Ushbu ma’lumotlarga asoslanib qabul qilingan moliyaviy qarorlar uchun javobgarlik olmaymiz. Investitsiya qilishdan oldin mustaqil tadqiqot o‘tkazing va yo‘qotishga tayyor bo‘lgan mablag‘dan ortiq xavfga kirmang.